Umowa o pracę - wskazówki dla przedsiębiorców
Umowa o pracę to czynność prawna, która polega na złożeniu na piśmie przez pracownika i pracodawcę zgodnych oświadczeń woli, które potwierdzają zobowiązanie pracownika do wykonywania za wynagrodzeniem określonego rodzaju pracy na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym i zobowiązanie pracodawcy do wypłaty wynagrodzenia i poszanowania praw pracowniczych.
Umowa o pracę – rodzaje
Obecnie wyróżnia się następujące typy umów o pracę. Pierwszym jest umowa o pracę na czas nieokreślony. Kolejne to umowy o pracę: zawierane na czas określony, na czas wykonywania określonej pracy i na zastępstwo. Oczywiście każda z tych umów może zostać poprzedzona umową na okres próbny, który może trwać maksymalnie 3 miesiące.
Koniecznie trzeba pamiętać o tym, że okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech.
Umowa o pracę - co powinna zawierać?
Jest kilka elementów, które muszą być zawarte w każdej umowie o pracę niezależnie od czasu, na jaki zawierana jest dana umowa. Mianowicie, umowa o pracę powinna zawierać: wskazanie stron umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy. Poprzez warunki pracy i płacy należy rozumieć w szczególności: rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, kwotę wynagrodzenie za pracę, która musi odpowiadać pracy, wymiar czasu pracy oraz termin rozpoczęcia pracy.
Umowa o pracę powinna zostać zawarta się na piśmie, a jeżeli nie została ona zawarta z zachowaniem formy pisemnej, to pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy musi potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
Umowa o pracę – jakie załączniki trzeba przygotować?
Do umowy o pracę pracodawca powinien od razu przygotować i skompletować następujące załączniki:
- zakres obowiązków pracownika;
- kwestionariusz osobowy;
- oświadczenie do celów obliczania zaliczek na podatek dochodowy;
- świadectwo z poprzedniego zakładu pracy;
- orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku;
- potwierdzenie zapoznania się z regulaminem pracy i przepisami BHP;
- zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia BHP;
- karta badań okresowych i kontrolnych.
Umowa o pracę – o czym trzeba poinformować pracownika po zawarciu umowy?
Nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę, pracodawca musi poinformować pracownika o: obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, częstotliwości wypłat wynagrodzenia za pracę, wymiarze przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego, obowiązującej pracownika długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę, układzie zbiorowym pracy, którym pracownik jest objęty, a jeżeli pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy - dodatkowo o porze nocnej, miejscu, terminie i czasie wypłaty wynagrodzenia oraz przyjętym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.
Umowa o pracę – jak ją rozwiązać?
Umowę o pracę może rozwiązać się na kilka sposobów.
Po pierwsze, na mocy porozumienia stron – kiedy zarówno pracodawca, jak i pracownik podejmują decyzję o zakończeniu współpracy na uzgodnionych warunkach.
Po drugie, umowa o pracę może zostać rozwiązana za wypowiedzeniem, przy czym wypowiedzenie może złożyć zarówno pracodawca, jak i pracownik.
Po trzecie, umowa o pracę może zostać rozwiązana bez wypowiedzenia: z winy pracownika, bez winy pracownika i przez pracownika. Z winy pracownika bez wypowiedzenia umowa może zostać rozwiązana w razie ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków, popełnienia przez pracownika przestępstwa w czasie trwania umowy o pracę lub jeżeli pracownik utraci uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Bez winy pracownika umowę można rozwiązać bez wypowiedzenia, jeśli pracownik jest długo niezdolny do pracy, a krótko pracował u danego pracodawcy. Wreszcie umowa może być rozwiązana bez wypowiedzenia przez pracownika, jeżeli pracodawca naruszy podstawowe obowiązki wynikające z prawa pracy lub gdy nie przeniesie pracownika do innej pracy, a zmiana była konieczna według lekarza.
Po czwarte, umowa może zostać rozwiązana po upływie czasu, na który została zawarta. Oczywiście w ten sposób może dojść do rozwiązania jedynie umów terminowych.
Po piąte, umowa o pracę może zostać rozwiązana z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.
Na koniec przypominamy, że w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia musi być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.
Umowa o pracę – okresy wypowiedzenia
Okresy wypowiedzenia umów o pracę zależą od rodzaju zawartej umowy, czasu na jaki została zawarta umowa i okresu zatrudnienia u danego pracodawcy.
Okres wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony wynosi odpowiednio:
- 2 tygodnie przy przepracowaniu okresu krótszego niż 6 miesięcy u danego pracodawcy;
- 1 miesiąc przy przepracowaniu okresu co najmniej 6 miesięcy u danego pracodawcy;
- 3 miesiące przy przeprowadzeniu co najmniej 3 lat u danego pracodawcy.
Okres wypowiedzenia umowy zawartej na okres próbny wynosi odpowiednio:
- 3 dni robocze, jeśli okres próbny przekracza 2 tygodnie;
- 1 tydzień, jeśli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
- 2 tygodnie, jeśli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Okres wypowiedzenia umowy na czas określony wynosi 2 tygodnie.
Okres wypowiedzenia umowa na zastępstwo wynosi 3 dni robocze.
Umowa o pracę może też wygasnąć
Wygaśnięcie umowy o pracę polega na tym, że stosunek pracy ustaje w skutek ustawowo określonych przyczyn. Obecnie prawo przewiduje trzy przyczyny wygaśnięcia umowy o pracę: śmierć pracownika, śmierć pracodawcy oraz upływ 3 miesięcy nieobecności pracownika z powodu tymczasowego aresztowania.
Umowa o pracę – wzór
…....….................................
(miejscowość i data)
….........................................
(dane pracodawcy)
UMOWA O PRACĘ
zawarta na okres próbny od ….................. do …..............
na czas określony od ….................. do…...................
na czas nieokreślony
pomiędzy:
…..........................................................................................................................................
(nazwa pracodawcy, adres, NIP, wpis do KRS lub do CEIDG)
reprezentowaną przez:
…........................................................... (dane osoby uprawnionej do reprezentacji),
zwaną dalej Pracodawcą
a
…..........................................................................................................................................
(imię i nazwisko pracownika, adres zamieszkania i PESEL)
zwanego dalej Pracownikiem.
- Strony ustalają następujące warunki zatrudnienia:
- a) rodzaj pracy : …......................................................................................... .
- b) miejsce wykonywania pracy: …..................................................................
- c) wymiar czasu pracy: …...............................................................................
- d) wynagrodzenie : …............................................................................. (słownie: ...........)
- e) inne warunki zatrudnienia: …......................................................................................
- Dniem rozpoczęcia pracy jest dzień …........................r.
…........................................................ …........................................................
(podpis pracodawcy) (podpis pracownika)
